ABD’de başkanlık koltuğuna ikinci kez yürüyen Donald Trump hakkında ilk yorum ekonomistlerden geldi. Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Hekim, dünya ekonomisinin son derece kırılgan olduğu bir dönemde Trump’ın dengesiz karaları ve hareketlerinin piyasa dengelerini de bozacağını söyledi. Hekim, “Artık her sabah kalktığımızda X platformunda acaba Trump bugün ne demiş diyeceğiz. O dedikleri muhtemelen piyasalar üzerine çok büyük etki yapacak” diye konuştu.
Dünyanın yakından takip ettiği ABD başkanlık seçimlerinde milyonlarca seçmen sandık başına gitti. Demokrat Parti’nin adayı Kamala Harris ile Cumhuriyetçi Parti’nin adayı Donald Trump arasındaki yarışı kırılgan bir süreçten geçen dünya ekonomisi de yakından takip etti. İlk resmi olmayan sonuçlara göre seçimin kazananı Trump oldu. 2. kez başkanlık koltuğuna oturacak olan Trump’ın zaferini ekonomistler değerlendirdi.
Bursa Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Derya Hekim, “Trump’ın seçilmesi hem dünya ticareti açısından hem Türkiye açısından çok ciddi etkileri olan bir süreç olacak. Trump’ın vaatleri ilk dönemde duyduğumuzdan biraz daha dozu artırılmış vaatler. Bunların başında zaten tüm ülkelere yüzde 10 tarife artışı geliyor. Gümrük vergilerini artıracak. Böyle olduğu zamanda, tüm dünya fiyatlarında bir artış demek. Tabii ki bunun misillemeleri olacak. Diğer ülkelerde misilleme yapacaktır. Dolayısıyla biz artık, dünyada daha fazla ticaret savaşının olduğu yükselmiş fiyatların olduğu piyasaları görebiliriz. Yani aslında başlamış bir fragmantasyon diyebileceğimiz bir süreç varken, çok fazla serbest ticaretten bahsedemiyorken Trump bunu bir nevi üst kademeye taşıyacak. Bundan sonra artık ticaret anlamında çok uzlaşmacı bir yapıyla karşılaşamayacağız” dedi.
“Trump, güvenilmez bir karakter”
Trump’ın galibiyetinin Türkiye’ye etkilerine de değinen Doç. Dr. Derya Hekim, “Türkiye açısından şöyle düşünelim. Trump, güçlü bir lider ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile daha iyi ilişkileri var. Bu anlamda bizim için Kamala Harris’e göre baktığımızda bir miktar daha iyi ilişki kurabileceğimiz bir karakter. Ama ben yine de burada bir çekince belirtmek istiyorum ve bir parantez açmak istiyorum. Trump güvenilmez bir karakter. Çünkü daha önce de 2018 yılında da benzer süreçlerden geçtik. İkili ilişkilerde iyi ilişkiler sağlayabiliriz. Ama ne yapacağını da çok fazla bilemediğimiz bir duruma bizi sürükleyebilir. İlk döneminde de bize alüminyum ve çelikte tarife getirmişti. Bunu yine zaten tüm ülkelere getireceği için yeniden Türkiye’de bu ticarette korumacılık önlemlerine maruz kalabilir diye düşünüyorum” dedi.
“Türkiye savunma harcamalarını artıracaktır”
Trump’ın NATO konusunda çok sert görüşleri olduğunu ifade eden Derya Hekim, “Bu tutum tüm ülkeleri olduğu gibi bizi de savunma harcamasını daha fazla artırmak durumunda kalacağımız bir sürece doğru götürecek gibi duruyor. Trump’ın dengesizliği şöyle olacaktır. Her gün artık bence X platformunu takip edeceğiz. Sabah kalktığımızda X platformunda acaba Trump bugün ne demiş diyeceğiz. O dediklerinin muhtemelen piyasa üzerine çok büyük etkileri olacak. O yüzden bizi aslında Trump’ın seçilmesiyle birlikte böyle bir dalgalı süreç bekliyor. Her gün yeni bir şeyle yeniden yüzleşebiliriz. Jeopolitik risklerin arttığı dünyada üstüne bir de Trump riski eklenecektir. Bu da bizim daha fazla volatil bir piyasayla karşılaşacağımızı ve daha yüksek fiyatlarla, daha yüksek küresel bir enflasyonla karşılaşacağımız bir dönemi bize gösteriyor” şeklinde konuştu.
“Trump, yeşil dönüşüme karşı”
Trump’ın kurumlar vergisinde bir indirim düşündüğünü ifade eden Hekim, “Tabii o daha önceki döneminde de yapmıştı. O indirimlerin süresi 2025 yılında doluyor. Bunu tekrar uzatacağı tahmin ediliyor. Amerika’da gelir dağılımında ciddi bir adaletsizlik var. Bunun gelir dağılımı adaletsizliğini artıracak bir süreç olacağı açık. Ama Trump tabii ki bunları çok fazla dikkate almayan bir karakter. Aynı zamanda yeşil dönüşümde de tabii ki tüm dünya için bir sekteye uğrama ihtimali görüyorum. Çünkü fosil yakıtları destekliyor. Bu aslında çok fazla Paris Anlaşması taraftarı değil ve bunlara inanmıyor. Dolayısıyla Trump döneminde daha fazla geleneksel fosil yakıt veya o endüstrilerin yükseldiğini, yeşil teknolojilerin olduğu endüstrilerin ise bir miktar ivme kaybettiğini görebiliriz. Bunun tüm dünya açısından da sonuçları olabilir. Burada yeşil dönüşüm çabalarını bir miktar sekteye uğratabilir” dedi.
“Savaş endüstrisi Trump ve Harris seçiminden bağımsız”
Trump’ın aslında Ukrayna savaşın bitirme niyetinde olduğunu ifade eden Hekim, “Bunu bitirebilecek bir güce sahip. Bence olaya daha fazla iş adamı kafasıyla baktığı için bunu bitirebilecek durumda. O anlamda savaş endüstrisi açısından baktığımızda savaşların devam ettiği bir durum olarak Biden ve devamında tabii ki Harris’in gelmesi açısından daha anlamlı olabilir. Ancak, Trump bugün böyle diyebilir. Ama yarın buradan Trump’tan yüz bulan Çin, Tayvan’a saldırabilir. Böyle bir ihtimal de var. Dolayısıyla bu anlamda savaş endüstrisinin geleceği aslında birazcık Trump ve Harris seçiminden bağımsız olarak dünyanın maalesef daha güvensiz bir yere doğru gitmesi sonucunda bence o tarafa doğru ilerliyor ve gerçekten bir ivmeyle artıyor” şeklinde konuştu.
